تفسیر اجتماعی قرآن؛ چالش تعریف و ویژگی‌ها

author

Abstract:

تفسیر اجتماعی از رویکردهای بسیار مهم تفسیری است که در دوره معاصر پدیدار گشته و بسیاری از اثار تفسیری مطرح، با این رویکرد نگاشته شده است. با این‌همه، بحث از تفسیر اجتماعی با چالشهای جدی‌ای در عنوان، تعریف و ویژگی‌ها روبروست. از این جریان تفسیری در هر یک از تفسیرپژوهی‌ها‌ با عنوانی متفاوت یاد شده است. تمدنی، اجتماعی، عقلانی، تربیتی و حرکتی عناوین مختلفی هستند که برای آن به کاررفته‌اند، درعین حال این عناوین در برخی از نگاشته‌های جریان شناسانه، به عنوان جریان‌های موازی قلمداد شده‌اند. در مقام تعریف نیز معمولا تفسیر پژوهان توضیحاتی اجمالی در مورد آن ارائه داده‌اند که عامترین آنها مناسب-ترین تعریف انتخاب شده است. در بحث از ویژگی‌های تفسیر اجتماعی، محققان بیش از همه متاثر از دیدگاه ذهبی در این موضوع بوده‌اند. در تحقیق حاضر، با توجه به تعریف برگزیده از تفسیر اجتماعی کوشیده‌ایم ویژگی‌های تفسیر اجتماعی را در دو محور پیراستن چهره اسلام از نقائص و اثبات توانمندی آن ساماندهی کنیم؛ همچنان که به مشکلاتی که در بررسی این ویژگی‌ها مطرح است پرداخته‌ایم و استفاده از ویژگی‌های مکمل را پیشنهاد کرده‌ایم. تفسیر اجتماعی از رویکردهای بسیار مهم تفسیری است که در دوره معاصر پدیدار گشته و بسیاری از اثار تفسیری مطرح، با این رویکرد نگاشته شده است. با این‌همه، بحث از تفسیر اجتماعی با چالشهای جدی­ای در عنوان، تعریف و ویژگی­ها روبروست. از این جریان تفسیری در هر یک از تفسیرپژوهی‌ها‌ با عنوانی متفاوت یاد شده است. تمدنی، اجتماعی، عقلانی، تربیتی و حرکتی عناوین مختلفی هستند که برای آن به کاررفته­اند، درعین حال این عناوین در برخی از نگاشته‌های جریان شناسانه، به عنوان جریان­های موازی قلمداد شده­اند. در مقام تعریف نیز معمولا تفسیر پژوهان توضیحاتی اجمالی در مورد آن ارائه داده­اند که عامترین آنها مناسب­ترین تعریف انتخاب شده است. در بحث از ویژگی­های تفسیر اجتماعی، محققان بیش از همه متاثر از دیدگاه ذهبی در این موضوع بوده­اند. در تحقیق حاضر، با توجه به تعریف برگزیده از تفسیر اجتماعی کوشیده‌ایم ویژگی­های تفسیر اجتماعی را در دو محور پیراستن چهره اسلام از نقائص و اثبات توانمندی آن ساماندهی کنیم؛ همچنان که به مشکلاتی که در بررسی این ویژگی­ها مطرح است پرداخته‌ایم و استفاده از ویژگی­های مکمل را پیشنهاد کرده‌ایم.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تفسیر اجتماعی قرآن؛ چالش تعریف و ویژگی ها

تفسیر اجتماعی از رویکردهای بسیار مهم تفسیری است که در دوره معاصر پدیدار گشته و بسیاری از اثار تفسیری مطرح، با این رویکرد نگاشته شده است. با این همه، بحث از تفسیر اجتماعی با چالشهای جدی¬ای در عنوان، تعریف و ویژگی¬ها روبروست. از این جریان تفسیری در هر یک از تفسیرپژوهی ها با عنوانی متفاوت یاد شده است. تمدنی، اجتماعی، عقلانی، تربیتی و حرکتی عناوین مختلفی هستند که برای آن به کاررفته¬اند، درعین حال ا...

full text

مبانی و شاخصه های تفسیر اجتماعی قرآن کریم

تفسیر اجتماعی را باید یکی از مهم ترین دستاوردهای حوزه تفسیر نگاری در عصر حاضر دانست. شاخصه های اصلی این رویکرد جدید تفسیری- که می توان آنها را مبانی نیز نامید- عبارت اند از : نگاه جامع گرایانه به قرآن، عقل گرایی در تفسیر، تأکید بر هدایتگری قرآن و ساده نویسی در تفسیر.       مبانی پیش گفته به طور مستقیم یا غیر مستقیم موجب بروز برخی ویژگی های دیگر در تفاسیر اجتماعی شده است که از جمله مهم ترین آنه...

full text

درآمدی بر تفسیر اجتماعی قرآن مطالعه موردی «ماهیت قوانین اجتماعی در قرآن»

یکی از رویکردهای مطالعه آیات قرآن مبتنی بر تفسیر اجتماعی است. به این فراخور، مباحث مفسران در ادوار مختلف و با تنوع سلایق در تفاسیر وجود دارد. اهمیت چنین رویکردی، ضرورت مطالعه میان رشته‌ای دانش جامعه‌شناسی و تفسیر را مضاعف می‌کند. با این وصف، هدف از نگارش این مقاله، بازسازی علوم انسانی با رویکرد قرآنی و بهره وافر از آموزه‌های این کتاب آسمانی در روابط انسان می‌باشد که در بین جوامع انسانی جاری است...

full text

تعریف خانواده از منظر قرآن

 خانواده برطرف کننده نیاز اجتماعى و تکاملى و بستر بهبود وضعیت بشر است و در نظر قرآن اساس آن بر دوستى و محبت و حقوق برابر شوهر و همسر بنا شده است. نگارنده بر آن است که چون انسان موجود اجتماعى است و فرآیند تکامل آن نیز در گرو خانواده مى‌باشد، نیاز به تشکیل خانواده دارد، چنان که نوزاد انسان بیش از هر موجود دیگر نه تنها از رهگذر تأمین نیازهاى جسمى که در بعد روحى و روانى و شخصیتى وابسته به پدر و ماد...

full text

علامه فضل‌الله و تفسیر قرآن به قرآن

این نوشتار شیوه تفسیری «من وحی القرآن» اثر علامه سید محمد حسین فضل الله را به کاوش نشسته است. اثبات اجتماعی و اجتهادی بودن تفسیر «من وحی القرآن» از رهگذر معنا‌شناختی واژگان «ایحاء»، «استیحاء» و «حرکیه» که در شناخت شاخصه‌های این کتاب نقشی بس اساسی دارند، در آغاز پژوهش آمده است. یادکرد دیدگاه علامه در اسلوب بیانی قرآن و نتیجه‌ای که این موضوع در رویکرد تفسیر قرآن به قرآن وی ایفا کرده است و نیز ارا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 2

pages  46- 66

publication date 2014-09-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023